Kanal tedavisinin, çoğu yetişkinin bile diş hekimine giderken ayaklarının geri geri gitmesine ve hatta yıllık randevularını geçiştirmesine sebep olduğu bilinen bir gerçek. ABD'de de durum ülkemizdekinden farksız. Amerikalı yetişkinlerin üçte birinin yıllık diş muayenesini atladığı ve dörtte birinden fazlasının tedavi görmemiş diş çürüğüne sahip olduğu tahmin ediliyor.

Kanal tedavisi, olgun dişteki pulpa enfekte olduğunda veya hasar gördüğünde uygulanır. Bunu çözmek için diş hekimleri hastalıklı dokuyu çıkarır, dişin içini temizler ve bölgeyi kapatır. Amerikan Endodontistler Birliği'ne göre, yılda yaklaşık 15,1 milyon kök kanal prosedürü yapılıyor.

Endodontoloji profesörü ve Rejeneratif Sağlık Araştırma Laboratuvarı müdürü Maobin Yang, “Hastalar bize geldiğinde çoğunda pulpa enfekte olmuş oluyor; bu yüzden sinirin çıkarılması gerekiyor. Kök kanalı daha sonra boş kalıyor, bu yüzden şu anda kök kanalını etkisiz bir tedaviyle dolduruyoruz.” diyor.

Temple Üniversitesi'nden bilim insanları kanal tedavisi ile ilgili bu endişeleri azaltmayı umuyorlar. Çalışmalarında, kan damarları ve sinirler de dahil olmak üzere dentin ve pulpa dokusunun büyümesini yönlendirmek için iki taraflı bir iskele ve diş kök hücreleri kullanıyorlar.

Fakat kök hücrelerle bu dokuyu yeniden oluşturmak pek kolay bir işlem değil. Kök hücreler kök kanalına gelişigüzel yerleştirilirse, pulpanın ve dentinin nerede büyüyeceğini bilemezler. Dikkat edilmesi gereken nokta: dentin dışta, pulpa içte olmalı. Bu doğru düzenlemeyi sağlamak için ekip, hücrelerin büyümesini yönlendirmek üzere, sırayla dentinin ve pulpanın kapalı ve gözenekli yapısını taklit edebilen iki katmanlı bir iskele yaptı.

Biyomühendislik bölüm başkanı Profesör Peter Lelkes, “Sistemin güzelliği, yapay ortamda iki taraflı bir iskeleyi tasarlayabileceğimizi ve kök hücrelerin hem pulpa hücrelerini hem de dentini ayırt ederek kök hücre onarımını sağlayacak odontoblastlar üretebildiğini göstermiş olmamızdır. Akıllı iskelemiz bunu büyük ölçüde etkili bir şekilde yapabiliyor.” dedi.

Doku Mühendisliği dergisinde yayınlanan bulgular, bu yöntemin özellikle olgunlaşmamış dişler için faydalı olabileceğini gösteriyor. Bunun nedeni kanal tedavilerinin olgun, kalıcı dişler için uygun olmasıdır. Olgunlaşmamış dişlerin ince dentin duvarlarına sahip oluşu ve kök gelişiminin yetersiz oluşu geleneksel tedavi yöntemlerini zorlaştırır. Bu kişiler için, rejeneratif doku tedavisi daha iyi sonuçlar elde edebilecekleri alternatif bir tedavi sağlar.

Pratik uygulama için ekip, iskeleyi bir tüpün içine sarılıp kök kanalına yerleştirilecek şekilde tasarlıyor. Gözenekli taraf, yumuşak pulpa doku rejenerasyonu için içerdeki boşluğa bakıyor ve kapalı taraf dentinle karşı karşıya konumlanıyor.

Araştırma henüz son şeklini almış değil ve tüm dişleri büyütebilme kapasitesi hala bir muamma. Araştırma ekibi bir sonraki adım olarak bulgularını hayvan denekler üzerinde test edecek.

Kaynak: www.iflscience.com/health-and-medicine/