Mikroskobik Boyutlu Mantar “Aspergillus Fumigatus” Bağışıklık Sistemini Nakavt Ediyor

  • 20/06/2019

Mikroskobik Boyutlu Mantar “Aspergillus Fumigatus” Bağışıklık Sistemini Nakavt Ediyor

Bir mantar türü olan “Aspergillus fumigatus”  dünya üzerinde hemen hemen her yerde, nemli duvarlarda, şiltelerde, döşemelerde mikroskobik boyutlarda yer alır. Sağlıklı kişilerin vücutlarına mantar sporları girse dahi bağışıklık sistemleri onları etkisiz hale getireceğinden genellikle sorun yaşamazlar. Ancak ne zaman ki mantar, AIDS gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklara sahip veya bir organ naklinden sonra bağışıklığı baskılanan insanların vücuduna yerleşir, işte o noktada yaşamı tehdit edici bir hal alabilir.

Jena Friedrich-Schiller Üniversitesi Eczacılık Enstitüsü'nden Prof. Oliver Werz başkanlığındaki uluslararası araştırma ekibi, mantarın bağışıklık sistemini nasıl zayıflattığını ve ölümcül olabilecek bir mantar enfeksiyonunu nasıl tetiklediğini keşfetti. Werz ve meslektaşları, çalışmaları için Leibniz Doğal Ürün Araştırma ve Enfeksiyon Biyolojisi Enstitüsü'nden (Hans Knöll Enstitüsü) araştırmacılarla işbirliği yaptı. Araştırma bulguları Cell Chemical Biology dergisinin güncel sayısında sunuldu.

Aspergillus fumigatus'un patojenitesinden sorumlu olan gliotoksin, güçlü bir mikotoksindir. Prof. Werz, “Bu maddenin immün sistemi baskılayıcı etkisi olduğu ve baskılamanın immün savunma sistemi hücrelerinin aktivitesini zayıflattığı biliniyordu. Ancak, bunun tam olarak nasıl gerçekleştiği daha önceleri belli değildi.” diyor. Werz ve ekip arkadaşları bu süreci detaylı olarak inceledi ve temel moleküler mekanizmaları netleştirmiş oldu.

İmmün hücreler birbirleriyle haberleşiyor

Bunu başarmak için araştırmacılar bağışıklık hücrelerini, sentetik olarak üretilen gliotoksin ile temas ettirdiler. Nötrofilik granülosit adı verilen bu hücreler, immün savunma sisteminin ilk hattını temsil ediyor. Werz, “Görevleri, patojenleri tespit etmek ve onları ortadan kaldırmak.” diyor. Böyle bir hücre bir patojenle, örneğin bir mantarla temas ettiğinde, diğer bağışıklık hücrelerini çeken belirli haberci maddeleri (lökotrienleri) kana salıyor. Yeterli sayıda bağışıklık hücresi toplandıktan sonra, saldırganı zararsız hale getirebiliyor.

Mikotoksin, enzimi devre dışı bırakıyor

Bu süreç, Aspergillus fumigatus patojeni işin içine dahilse gerçekleşmiyor. Araştırmacıların gösterdiği üzere gliotoksin, nötrofilik granülositlerde haberci madde olan lökotrien B4'ün üretiminin engellenmesini sağlıyor; böylece diğer bağışıklık hücrelerine sinyal gönderemiyor. Buna, mikotoksin tarafından devre dışı bırakılan spesifik bir enzim (LTA4 hidrolaz) neden oluyor. Werz, "Bu, bağışıklık hücreleri arasındaki iletişimi kesiyor ve savunma mekanizmasını tahrip ediyor. Sonuç olarak, sporların dokulara veya organlara sızmak için organizmaya girmesi kolaylaşıyor.” diyor.

Kaynak: www.sciencedaily.com


Kategori: BİLİMSEL GÜNDEM