Halk Sağlığı Uzmanları Derneğinin (HASUDER) COVID-19 Görüşleri-2
16 Mart 2020 tarihindeki ilk resmi görüşümüzden bu yana bir hafta geçti. Olgu sayımız arttı ve ne yazık ki kayıplarımız var.
Bir kez daha uzmanlık alanımızın bizlere yüklediği sorumluluk doğrultusunda Yeni Koronavirüs Hastalığının ülkemizde yönetim süreci ile ilgili görüşlerimizi paylaşıyoruz.
Bir önceki görüş yazımızda olumlu uygulamalar ile
başlamıştık. Bu sefer öncelikle aksaklıklara dikkat çekmek istiyoruz.
·
Olguların görüldüğü yerlerin açıklanmamasının bazen
panik havasını bazen de vurdumduymazlığı arttırdığı görülmektedir. Oysa
yeterli ve doğru bir bilgilendirme ile bu yerlerin toplum tarafından bilinmesi,
kişilerin kendilerini korumaları ve alınan tedbirlerin, iyi uygulamalarının
gözlenerek paylaşılması açısından bir fırsat olacaktır.
·
Evde sosyal izolasyona uyacakları varsayılarak takip
edilen kişilerin verilen bilgiler doğrultusunda bilinçli davranacakları,
kurallara uyacakları ve evlerinden çıkmayacaklarının varsayılmasının etkin bir
yöntem olmadığı görülmektedir. Süreç içinde yurtdışı seyahat dönüşleri ve
karantinaya alınan son seferler hariç umre dönüşleri bu şekilde kontrol
edilmeye çalışılması bu anlamda etkisiz olmuştur. Bundan sonraki temaslı izlemlerinde
evde izolasyon kurallarına uyma durumu daha kontrollü izlenecek şekilde
yapılandırılmalıdır.
·
Bilim Kurulu uygun önerilerde bulunmakla birlikte bu
önerilerin bazılarının siyasi kadrolar tarafından hızla ve etkili biçimde
uygulanmadığı görüldü. Ör: İbadethanelerde yapılacak toplu ibadetlerin sosyal
temas izolasyonu ile çeliştiğini belirtmiştik. Ancak, buradaki tedbirler
gecikerek hayata geçirilmiştir.
·
Tanı/tarama testlerin sağlanmasında, uygulanılmasında
ve testler hakkında deneyimi çok fazla olan üniversite hastanelerinin sürece
katılmasının sağlanmasında geç kalınmıştır.
·
Çalışma hayatı ile ilgili önlemler yetersiz kalmıştır.
Bu da özellikle toplu taşımanın durdurulamaması ile sonuçlanmıştır. Bu durum da
özellikle çalışmak zorunda olan yoksul kesimlerin maruziyetinin devam etmesi
sonuçlanmış ve bu gruplardaki sorunun derinleşmesi olasılığını gündeme
getirmiştir.
·
Sağlık çalışanının iş güvenliği ile ilgili konuları
başta kişisel koruyucu ekipmanı ile ilgili kaygılar olmak üzere
giderilememiştir.
·
TTB Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu (TTB-UDEK)
yapısının bilimsel desteğinden yararlanılamamış ve TTB’nin veri paylaşımı
sürecinde güven arttırıcı varlığından mahrum kalınmıştır.
·
Bilim Kurulu başta olmak üzere salgın konusunda en
önemli eğitimi ve deneyimi olan halk sağlığı uzmanlarına yönetsel süreçlerde
yeterince yer verilmemiş ve çok önemli bir insan kaynağı etkin
kullanılmamıştır.
·
Önleme ve önlem alma için yapılması gerekenlerin
vatandaşın inisiyatifine bırakılması yayılımın artmasını hızlandırmıştır.
·
Sahada yapılanlar ve yapılması gerekenlerin
(temaslıların saptanması, izlenmesi, tarama testi uygulaması, izolasyonu
gibi) önemi yeterince vurgulanmamıştır.
Bu gözlemlerimizin ışığında aşağıdaki müdahaleleri
salgının kontrolünde önemsiyoruz ve öneriyoruz:
Salgın Yönetimi
·
İllerde Pandemi Komisyonlarının gerçek anlamda hayat
geçirilmesini;
·
Sektörler arası işbirliğinin bu komisyonlar aracılığı
ile sağlanmasını;
·
Halk Sağlığı Uzmanlarına her düzeydeki yönetsel
yapılarda görev verilmesini;
·
Öncelikli alanlar tespit edilerek ve gerekirse tüm
ülkeyi kapsayan bir sokağa çıkma yasağının hayata geçirilmesi;
·
Valilik ve Belediyelerin yaşlı ve yoksul vatandaşlar
için temel ihtiyaçlara yönelik günlük destek ağının hakkaniyetli bir şekilde
yapılandırılmasını;
·
Çok önem arz eden işyerleri dışındaki işyerlerinin
kapatılması;
·
Çalışanların iş güvencesinin sağlanması ve kamusal
olarak bu süreçte mali destek sağlanmasını;
·
AVM’lerin derhal kapatılmasını;
·
Toplu taşımaya son verilmesini;
·
Göçmenler ile ilgili yapılan çalışmaların açıklanmasını;
· Cezaevlerindeki mahkûmlar gibi hassas gruplar ile ilgili yapılanların açıklanmasını;
Sürveyans, Verilerin İzlenmesi ve Paylaşılması
·
Ülkemizdeki eski/yeni olgu, hasta, ciddi kritik
durumdaki hasta, iyileşen vaka ve ölüm sayıları ile yapılan tanı/tarama
testlerin yerleşim yerleri ve temel sosyodemografik değişkenlerle verildiği,
güncellendiği ve şeffaflıkla paylaşıldığı bir bilgilendirme web sayfasının
hayata geçirilmesini;
·
Sürveyans sisteminin en gerekli bilgileri toplayacak
şekilde yapılandırılarak, sistemdeki bilgilerin eksiksiz şekilde
toplanabilmesinin sağlanmasını;
· Aile Sağlığı Merkezleri ve ilin diğer yapıları tarafından yapılan başta yaşlılar olmak üzere takiplerde yaşanan sorunların tespit edilerek düzenlenmesi;
Tanı ve Tedavi ve İzleme
·
Tanı/tarama testlerinin yaygınlaştırılarak olguların
erken dönemde yakalanmasını;
·
Temaslıların izlenmesi ve erken dönemde test
uygulanarak tanı almalarının sağlanması;
·
Hızlı testlerin temaslılara da uygulanmasının
sağlanmasını;
·
Test merkezleri ve test edilen kişi sayısının hızla
arttırılması;
·
Üniversitelerdeki test alt yapısından bir an önce
faydanılmasını;
· Tedavi protokollerin uygulanması ile ilgili durumun, ilaç, araç ve malzeme durumu hakkındaki bilginin paylaşılmasını;
Sağlık Çalışanları
·
Sağlık hizmetinin tüm basamaklarında sağlık
personelinin iş güvenliğinin yeterli koruyucu ekipmanla sağlanması
konusunda güvence verilmesini;
·
Sağlık personelinin taşınması için yerel yönetimlerle
işbirliği içinde özel bir taşıma sistemi geliştirilmesini;
·
Sağlık çalışanlarına yönelik bir tarama stratejisinin
geliştirilmesini;
· Kesin/olası hasta olan sağlık çalışanı ile ilgili verilerin de ayrı olarak paylaşılmasını;
Risk İletişimi ve Vatandaşların Katılımı
·
Halkın bilgilendirilmesi çalışmalarının aktif şekilde
sürdürülmesi;
·
Özel bir durum gelişmedikçe her gün belli bir saatte
Sağlık Bakanı tarafından açıklama yapılmasını; önemle öneriyoruz.
Son olarak;
Risk durumlarına uygun görevler verilmiş ve gerekli
tüm önlemler alınmış şekilde görevinin başında olan her sağlık çalışanı tüm
vatandaşlarımızın en büyük güvencesidir. Onların korunması bu nedenle en önemli
önceliğimizdir.
An itibari ile sahada halk sağlığı mücadelesi veren
halk sağlığı uzmanı, aile hekimi, pratisyen hekim, hemşire ve diğer sağlık
çalışanları özveri ile görevlerini yapmaktadır. Onların yalnız bırakılmaması,
emeklerinin görünür kılınması bu sürecin iyi yürütülmesinin en önemli
noktalarından biridir. Bu çalışmalar ile alınan salgın kontrol tedbirleri tam
anlamıyla hayata geçirilebilecek ve hastanelerin de iş yükü azaltılabilecektir.
Vatandaşlarımıza her zamankinden daha çok onlara
güvenmek ve önerilerine uymak düşmektedir. Sahada olası temaslı izlemi ile
ilgili yapılan çalışmalara destek olunmalıdır. Aciliyeti olmayan,
ertelenebilecek sağlık sorunlarımız için sağlık kuruluşları meşgul
edilmemelidir. “Evde kalınız.”
Hepimizin birbirimize karşı daha çok sorumluluk ve
saygı duyması gereken bir dönemden geçiyoruz.
COVID-19 ile mücadelede, dün uygulanan bir önlem bugün
yetersiz olabilir. Ülkemizde her geçen gün daha sıkı önlemler aldığını
görüyoruz. Bu önlemler ne kadar erken alınırsa, o kadar çok hayat
kurtarılacağından gecikilmemesi önemlidir. Bu gecikmenin önüne ancak toplumun
tüm yapılarının dâhil olduğu bir yaklaşımla geçebiliriz. Her bir kurum, kuruluş
ve bireydeki bilgi ve deneyimin paylaşılması ve ortak bir çözüm süreci en
önemli yaklaşımdır.
Elbette bu günler geçtiğinde bu salgının hepimize çok
şey öğrettiğini söyleyeceğiz. Umarız, bu bilginin bedelini hep hatırlar
ve her alanda aldığımız kararların sağlıkta nasıl bir çarpan etkisi
yarattığının farkında oluruz.
Kaybettiklerimize rahmet ve ailelerine sabır ile
hastalarımıza acil şifalar diliyoruz.
Kamuoyuna saygıyla arz ederiz.
Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER)
Kategori: COVID-19
DİĞER Haberler
KATEGORİLER
DİJİTAL MAGAZİNLER
2024 - Sayı 1
2023 - Sayı 1
2022 - Sayı 1
Diğer Dijital Magazinlerimiz