Nijerya ve Kenya HIV İlaçlarının Tükenme Tehlikesiyle Karşı Karşıya
Birleşmiş Milletler Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ABD hükümetinin dış yardımları durdurma kararı sonrasında, Nijerya, Kenya ve Lesotho dahil olmak üzere altı Afrika ülkesi ve Haiti ile Ukrayna'nın HIV ilaçlarının tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu açıkladı. ABD Başkanı Donald Trump'ın Ocak ayında göreve başladığı ilk günlerde, hükümet harcamalarını gözden geçirme politikası kapsamında aldığı bu karar, küresel sağlık programlarını ciddi şekilde etkiledi. WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, “HIV programlarındaki aksamalar, 20 yıllık ilerlemeyi geri alabilir.” uyarısında bulundu. Ayrıca, bu durumun 10 milyondan fazla ek HIV vakasına ve 3 milyon HIV kaynaklı ölüme yol açabileceğini, bunun da "geçen yılki ölüm sayısının üç katından fazla" olduğunu belirtti.
Dr. Tedros, Pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, Nijerya, Kenya, Lesotho, Güney Sudan, Burkina Faso ve Mali'nin yanı sıra Haiti ve Ukrayna'nın önümüzdeki aylarda hayat kurtarıcı anti-retroviral (ARV) ilaçlarının tükeneceğini söyledi. Trump'ın "Önce Amerika" dış politikası doğrultusunda verdiği başkanlık kararnamesi, dış yardım desteğini başlangıçta 90 günlük bir süre için durdurdu. Bu durum, HIV ilaçları da dahil olmak üzere kritik tıbbi malzemelerin sevkiyatlarını büyük ölçüde engelledi ve dünya çapındaki sağlık programlarını etkiledi. ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'nın (USAID) programlarının çoğu o zamandan beri sona erdirildi. ABD'nin çığır açan HIV programı için Şubat ayında bir feragatname yayınlanmasına rağmen, ajansın çalışmaları ciddi şekilde etkilendi. ABD Başkanının AIDS Yardımı Acil Durum Planı (Pepfar) olarak bilinen bu program, USAID ve kargaşadan etkilenen diğer kuruluşlardan lojistik destek alıyordu. Dr. Tedros, bu durumun "50'den fazla ülkede HIV tedavisi, test ve önleme hizmetlerinin anında durmasına" yol açtığını söyledi.
2003 yılında başlatılan Pepfar, dünyanın en yoksul insanlarının anti-retroviral ilaçlara erişmesini sağladı ve dünya çapında 26 milyondan fazla hayat kurtarmasıyla tanınıyor. Göreve başladığı ilk günlerde Trump, ABD'nin WHO'dan çekileceğini de açıkladı ve bu da küresel sağlık kuruluşunun fonlarını etkiledi. Dr. Tedros, “ABD yönetimi yıllardır son derece cömert davrandı. Ve elbette, neyi ne kadar destekleyeceğine karar verme hakkına sahip. Ancak ABD'nin, ülkeler için doğrudan finansmanı geri çekerse, bunun alternatif finansman kaynakları bulmalarına izin verecek düzenli ve insani bir şekilde yapılmasını sağlama sorumluluğu da var.” diye belirtti.
Sahra altı Afrika'da tahminen 25 milyon insan HIV ile yaşıyor, bu da küresel toplam 38 milyon HIV'li insanın üçte ikisinden fazlasını oluşturuyor. Nijerya'da yaklaşık iki milyon insan HIV ile yaşıyor ve çoğu yardım fonlarıyla finanse edilen ilaçlara bağımlı. WHO verilerine göre Kenya, dünyada HIV ile yaşayan en fazla insan sayısına sahip yedinci ülke ve yaklaşık 1,4 milyon kişi bu hastalıkla mücadele ediyor.
Dr. Tedros, “ABD'den, yalnızca dünya çapında hayat kurtarmakla kalmayan, aynı zamanda salgınların uluslararası alanda yayılmasını önleyerek ABD'yi daha güvenli hale getiren küresel sağlık desteğini yeniden gözden geçirmesini istiyoruz.” diye ekledi. Bu durum, küresel sağlık alanında ABD'nin oynadığı kritik rolü ve yardımların kesilmesinin yaratabileceği ciddi sonuçları gözler önüne seriyor.
