UCL Nöroloji Enstitüsü'ndeki bilim insanları, şizofreni tanısı alan hastaların konuşmalarındaki ince imzaları karakterize edebilen, yapay zeka dil modellerini temel alan yeni araçlar geliştirdiler. PNAS'ta yayınlanan araştırma, dilin otomatik analizinin doktorların ve bilim insanlarının psikiyatrik durumları teşhis edip değerlendirmesine nasıl yardımcı olabileceğini anlamayı amaçlıyor.

Şu anda, psikiyatrik tanı neredeyse tamamen hastalarla ve onlara yakın olanlarla konuşmaya dayanıyor, tanıda kan testleri ve beyin taramaları gibi testlerin rolü çok az. Bu kesinlik eksikliği, akıl hastalığının nedenlerinin daha iyi anlaşılmasını ve tedavinin izlenmesini engellemektedir.

Araştırmacılar, 26 şizofreni hastası ve 26 kontrol katılımcısından iki sözel akıcılık görevini tamamlamalarını istedi; burada beş dakika içinde "hayvanlar" kategorisine ait veya "p" harfiyle başlayan mümkün olduğu kadar çok kelime söylemeleri istendi. Katılımcıların verdiği yanıtları analiz etmek için ekip, kelimelerin anlamlarını insanlara benzer şekilde temsil etmek üzere çok miktarda internet metni üzerinde eğitilmiş bir yapay zeka dil modeli kullandı. İnsanların kendiliğinden hatırladığı kelimelerin yapay zeka modeli tarafından tahmin edilip edilemeyeceğini ve şizofreni hastalarında bu öngörülebilirliğin azalıp azalmadığını test ettiler. Kontrol katılımcılarının verdiği cevapların aslında yapay zeka modeli tarafından şizofreni hastalarının verdikleri cevaplardan daha tahmin edilebilir olduğunu ve bu farkın daha şiddetli semptomları olan hastalarda daha büyük olduğunu buldular.

Araştırmacılar bu farkın, beynin anılar ve fikirler arasındaki ilişkileri öğrenme ve bu bilgiyi 'bilişsel haritalar' olarak adlandırılan alanda saklama şekliyle ilgili olabileceğini düşünüyor. Yazarların, beynin bu 'bilişsel haritaları' öğrenme ve depolamayla ilgili kısımlarındaki beyin aktivitesini ölçmek için beyin taramayı kullandıkları aynı çalışmanın ikinci bölümünde bu teori için destek buluyorlar.

Başyazar Dr. Matthew Nour (UCL Queen Square Nöroloji Enstitüsü ve Oxford Üniversitesi) şunları söyledi: “Çok yakın zamana kadar, dilin otomatik analizi doktorların ve bilim insanlarının ulaşamayacağı bir yerdeydi. Ancak yapay zekanın ortaya çıkışıyla birlikte ChatGPT gibi dil modellerinde bu durum değişmektedir. Bu çalışma, yapay zeka dil modellerinin, dil ve anlamla yakından ilişkili bir tıp alanı olan psikiyatriye uygulanma potansiyelini gösteriyor.”

Şizofreni, dünya çapında yaklaşık 24 milyon insanı etkileyen yaygın bir psikiyatrik hastalıktır.

Dr. Nour şunları ekledi: “Sinir bilimi ve zihinsel sağlık araştırmalarında çok heyecan verici bir döneme giriyoruz. En son teknolojiye sahip yapay zeka dil modelleri ile beyin tarama teknolojisini birleştirerek, anlamın beyinde nasıl inşa edildiğini ortaya çıkarmaya başlıyoruz. Tıpta yapay zeka dil modellerinin kullanılmasına büyük bir ilgi var. Bu araçların güvenli ve sağlam olduğu kanıtlanırsa, önümüzdeki on yıl içinde klinikte kullanılmaya başlanacaklarını umuyorum.”

Kaynak: www.sciencedaily.com