Güneydoğu Asya'da bir süredir Kamboçya'da başlayıp Tayland, Laos ve Vietnam'a yayılan ve  geleneksel sıtma ilaçlarına direnç gösteren bir sıtma salgını yaşanıyor. Yeni araştırmalar gösteriyor ki bu salgın dirençli bir tür olduğu rapor edilene kadar 5 yıl boyunca yayılmış.

Eylül 2017'de, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Küresel Sıtma Programı Direktörü Pedro Alonso, bu dört ülkenin yanı sıra Çin'in Yunnan Eyaleti ile Guangxi Zhuang Özerk Bölgelerinde bir "süper sıtma" salgınının olduğunu doğruladı. Alonso ayrıca bu bölgelerde bir önceki yıl sıtmaya bağlı ölümlerin sayısının 200'den az olduğunu belirterek sıtmadan kaynaklı ölüm için en önemli risk faktörünün ilaç direçliliği değil tanı ve tedavinin hızlı yapılamaması olduğunu söyledi.

Bununla birlikte, Lancet Enfeksiyon Hastalıkları Dergisinde  yayınlanan yeni bir araştırmaya göre ilaca dirençli sıtma vakaları bölgedede yıllarca gerekli şekilde raporlanmadı ve bu yüzden yaşanan gecikme şimdi mücadele çalışmalarını da zorlaştırmakta

Sıtma tedavisinde tipik olarak iki güçlü antimalaryal ilaç kombinasyonu, dihidroartemisinin ve piperasin (DHA-PPQ) uygulanıyor. Bu kombinasyon Kamboçya'da da 2008'de uygulandı, ancak 2013 yılına gelindiğinde hastalığa yol açan bazı Plasmodium falciparum parazitlerinin bu ilaçlara karşı direnç geliştirdiği açıkça görüldü. Wellcome Sanger Enstitüsü'nden araştırmacılar, 2007-2013 yıllarına ait 450si Kamboçya'dan olmak üzere 1.500 Güneydoğu Asya'da parazitinin DNA dizisi verilerini analiz ettiler. Buna göre DHA-PPQ'ya dirençli sıtma parazitlerinin 2008 yılından beri Kamboçya'da olduğu ve diğer bölgelere de yayıldığı tespit edildi.

Sıtma ile SavaşWellcome Sanger Enstitüsü araştırmacılarına göre, ilaçlar veya ilaç kombinasyonları hala sıtmanın tedavisinde etkili olabilir, ancak bölgedeki durum şu an son derece hassas olduğundan yetkililer son teknolojilerle süper sıtmanın yayılmasını izlemek ve aksiyon almak zorundalar. Enstitüden Dominic Kwiatkowski şöyle diyor : "Modern genomik izleme yöntemleriyle geçmişte olduğundan çok daha çabuk bir şekilde direnç davranışlarını belirleyebiliyor, halk sağlığı uzmanlarına önemli bilgiler vererek hızla harekete geçmelerini sağlayabiliyoruz. Şimdi ulusal sıtma kontrol programlarını genomik izleme araçları ile destekleyerek yeni ilaç dirençliliği vakalarını olabildiğince erken tespit etmek, böylece küresel salgın risklerini azaltmak gerekiyor."

Güneydoğu Asya'daki bu sıtma vakaları tedaviye dirençli hastalıklarla mücadelede yaşanan ilk sıkıntılar da değil; antibiyotiğe dirençli süper böceklerin de dünyaya yayıldığı ve bu böceklerin evrimine henüz yeni ilaç geliştirme çalışmalarının hızının ayak uydurmadığı da bugün bilinen bir gerçek. 

Yine de, bu sorunlarla mücadelede pek çok çalışma ve potansiyel çözümler de var. Dünyada ilk sıtma aşısı geçen Mayıs ayında Afrika'da test edildi. Yazılım geliştiriciler de insanların hastalıklı sivrisinekleri tespit etmesine yardımcı olan bir uygulama geliştirdiler. Araştırmacılar da şimdi yeni sıtma tedavileri bulmak için AI (yapay zeka) destekli uygulamalar  kullanıyorlar. Süper böceklerde ilaç direncini tersine çevirme  yolunda da bazı çalışmalar yapılıyor.